BİSOTUN DUVARI KAYA TIRMANIŞ FESTİVALİ, İRAN, 2012

İran Dağcılık Federasyonu’nun davetlisi olarak, 13-21 ekim 2012 tarihleri arasında Kermanşah’ta, Bisotun duvarında düzenlenen  Uluslararası Kaya Tırmanış Festivali’ne katıldım. Fransa, Slovenya, İsveç ve İsviçre ve İran’dan 100 kadar tırmanıcının katıldığı  festival gerçek bir tırmanıcılar buluşması oldu. Konaklama ve tüm altyapı Kermanşah belediyesi ve İran Federasyonu işbirliği ile duvar tabanındaki, 17. yüzyıldan kalma, restore edilmiş bir kervansarayda yapılmıştı. Oldukça resmi bir açılış ve kapanış, olayı çok renkli kıldı.

Bisotun duvarı şahane kireçtaşı yapısı ve 1200 metrelik uzunluğu ile İran’ın en önemli kaya tırmanış alanlarından birisi. 5 kilometreye yakın genişlikteki duvarda  bugüne kadar 80 çok ip boylu, tek ip boyundan 30 ip boyuna kadar uzunlukta rotalar açılmış. Rotaların çoğu geleneksel ancak bazıları alpin spor tabiatında  ve bazıları ise boltlu, yapay tırmanış içeriyor.. Bu tırmanışlarda, benimle beraber gelen Türk partnerim olmadığı için İranlı dostlarla tırmandım; hepsi de çok güçlü, tecrübeli ve teknik olarak ileri düzeyde tırmanıcılar olmanın yanısıra, çok sıcak ve candan insanlardı.

14 ekim günü, İranlı partnerim Esan Jabbari ile beraber 8 ip boyu ve 320 metre uzunlukta, fransız 6b / UİAA VI+,VII derecesinde olan ‘Farhad’ rotasını çıktık. Geleneksel, istasyonlarının bazıları boltlu olan bu rotada Bisotun’un petekli, jilet gibi keskin kireçtaşıyla tanıştım. İnişi yanda 5 ip boyu olan başka bir rotanın boltlu istasyonlarından ip ile yaptık.

15 ekim günü aktif bir dinlenme günü oldu: o günkü partnerim Shahram Karaji ile iki farklı geleneksel rotanın ilk çıkışını yaptık. Birincisi, 6a+ (VII- UİAA) derecesi ve 45 metre uzunluktaki  ‘Kervansaray’ adını verdiğimiz rota oldu, dik ve zor, sığ bir çatlak hattıydı bu. İkincisi ise,  6b (VII UİAA) derecesinde,  60 m uzunlukta, ‘Welcome to Bisotun’ adını verdiğimiz bir rota oldu. Girişte kolay bir baca, ortada ise ara emniyeti eksik, negatif girişli bir yüzey tırmandım. Kayanın sağlamlığı umduğumdan iyiydi;  bu yüzden daha cesur davranabiliyordum doğrusu.

16 ekim günü görece uzaktaki bir alpin, boltlu rotayı, o günkü partnerim olan Hadi Jahangard ile çıktık: ‘Oghabha’ yani kartal! 6a (VI+ UİAA) derecesi ve 5 ip boyu, 175 metre uzunluktaki rotada kaya sağlamlığı ve yapısı muhteşemdi; rotada emniyet olarak  eski ve yeni boltlar ile sikkeler vardı. Ancak en önemlisi, rota tabanına bir saatlik bir dağ yürüyüşü ile ulaşılmasıydı.

17 ekim günü partnerim  Esan Jabbari ile, alpin spor tabiattaki ‘Kariz’ rotasına girdik (6a, 5c / VI+, Vı- UİAA), ancak rotanın kalabalık olması ve  zaten dar olan istasyonlarda beklemek gerekliliği  nedeniyle ilk iki ip boyunu çıkıp indik. Aynı gün dev bir slabı bölen güzel bir off-width su oluğuna girdim (6b / VII UİAA). Yorucu ve her yerimi parçaladığım, çatlaklara sıkıştığım bir gün oldu.

18 ekim günü, Esan ve eşi Maryam ile beraber, Kermanşah’ın kıyısında spor tırmanış yapılan bazı mağaraları gezdikten sonra, 1950’li yıllarda İran Dağlarında zor teknik rotalar açmış olan Avusturyalı tırmanıcı Hari Roost’un  Bisotun duvarındaki orijinal rotası olan ‘Hari Roost’a  girdik.  ilk kısmı 3 ip boyu ve 100 metre  olan rota  en az 6b+ ( VII /VII+ UİAA) derecesindeydi, negatif veya vertikal yerler içeren, otlu ve tozlu  geleneksel çatlak pek çıkılan bir rota değildi, zira çatlağın içinde antika tahta takozlar duruyordu!  Başlayan yağmurla zor bitirdiğimiz  tırmanış, festivalde bizim için son çıkış oldu.

Beni misafir eden İran Dağcılık Federasyonu’na ve festivali organize eden Ebrahim Nowtash’a teşekkürler ve de beraber tırmandığım İranlı dostlara elbette. Bir dahaki festival iki yıl sonra olacak; umuyorum ondan önce  bu kayalık duvara bir sefer daha gidecek ve tırmanacak  şansım olur..