ANTALYA-SİVRİDAĞ KUZEYDOĞU SIRTI TIRMANIŞI

(Fotoğraflar: Tunç Fındık, Wlodek Kierus)

İşte yine bir Sivridağ günü… Doğusundaki Antalya’dan masif bir kayalık duvarın sırt hattı olarak gözüken, tam alt ve karşısındaki Antalya-Altınyaka karayolundan ise devasa bir taş kule olarak göze batan harika Sivridağ’ın en belirgin rotası, kuzey ve doğu yüzlerini ayıran kuzeydoğu sırtıdır. Burası bir duvardan çok,  kısa dik etaplarla bölünmüş uzun, kayalık sırt hattıdır. İlk bilinen çıkışı A.Güngör ve E.Özcan tarafından 2009 yılında yapılmış olan rota, manzaralı bir güzergahtır; Sivridağ’ın doğu tarafından zirveye giden en kolay rotasıdır. 100 metre irtifadaki Gedeller köyünün  hemen üzerinden, 150 metrelerden  başlayan rota, Sivridağ’ın omzuna kadar 800m kadar irtifa farkı verir, 1030m irtifadaki ana zirveye kadar da  neredeyse 1000 metre kadar irtifa farkı vardır. Geneli II ve III, III+ derece kolay tırmanış etaplarının  birkaç yerde IV veya V derece gibi  dikey etaplarla bölünmesinden oluşan rota oldukça uzundur ve ne tam yürüyüş, ne tam tırmanış olmayan bir hattır. Tümü dağ ayakkabısı ile çıkılan ve geneli kardiyo gerektiren rotada, kompetan ve alışkın bir  ekip için, birkaç gerçekten dik yer haricinde ip açmak çok gerekli değildir. Ancak kendine has riskler taşıyan bir rotadır bu: herşeyden önce kolay olsa da gevşek, çürük dev bloklar arasında ve üzerinde saatlerce, hoplaya zıplaya  tırmanıyorsunuz. Birçok yerde kaya jilet gibi keskin, oluklu kalkerdendir, en ufak bir kayma veya düşüş ciddi kesik ve yaralanmalara neden olacak tarzdadır. Ayrıca rota bulmak, aşağıdan her ne kadar çok kolay gözükse de, oldukça popüler bir hat olan bu  rotada birçok taş baba, işaret olsa da,  içine girince  bu koca taş yığınında kafa karıştırıcı ve yanıltıcı olabiliyor.. İniş de farklı bir mesele. Bu rotadan hızlı bir kaçış yok, mesela bir yaralanma, acil durum veya fırtına, yıldırım-şimşek gibi hallerde ciddi sorunlar yaşamak mümkün. İnişte her etapta ip açmak isterseniz, mümkün olmadığını da söylemek gerek, çünkü çok miktarda set, teras, ağaç-çalı ve ipin düşüreceği kesin olan gevşek taşlar, bloklar var… En iyisi çoğu yeri serbest geri inip (ki bu da yerine göre riskli bir durum), sadece  en zor yerlerde iple inmek.. Ve tabi, sıcak bir günde (eh, burası Antalya!) rota güneşin alnında kaynıyor olacaktır; bolca su taşıyın!  

Her zaman dik ve zor bir rota çıkmak veya yeni bir hat çıkmak için gitmiyoruz ya Sivridağ’a. Velhasıl, bu sefer, 28 nisan 2021 tarihinde tecrübeli Polonyalı tırmanış arkadaşlarım Wlodek ve Magda Kierus’un isteği ile bu rotaya gittik. Onlar daha önce rotayı  denemiş ama geç başladıkları için yarı yoldan dönmüşler, bu sefer tamamlamak istiyorlardı ve ben de onlara katıldım. Aslında rotayı dostum Rauf Osman Pınarbaşı ile, 30 nisan 2015 tarihinde ilk çıkışını  yaptığımız, 550 metre ve 10 ip boyu  uzunluğundaki kuzey yüzü rotamız ‘Hayat Bize Güzel’den  sonra tam oradan geri  inmemiz nedeniyle biliyordum (Rafuuu, seni andım şiddetle kardeşş!), az biraz hatırlıyordum hayal meyal. Bu seferde toplam 7 saat kadar sürede (dört buçuk saat çıkış, iki saat iniş) Sivridağ’ın omzuna ulaştık, dönüş ile ilgili bilinen problemlerden dolayı (ana zirveye gidip oradan kuzeybatıya inersek geriye, arabanın olduğu Gedeller köyü çeşmesine  uzuuuun mu uzun bir trek vardı!) ana zirveye gitmedik. İnişi sırtın üst kısmında tamamen aynı rotadan, alt kısmında kuzey yüzünden toplamda  dört ip boyu ip inişi ile (ağaçlarda ip halkası ve perlonbant bırakarak), ama genelde mümkün olan her yerde yürüyerek ve basit  tırmanışlarla yaptık.

Basit bir tanımlama ile, tırmanış Sivridağ doğu yüzünün bir kayalık kule ile kuzey yüzüne döndüğü (ki bu kuzeye döndüğü yer ‘Kuytu Sektör’ adını verdiğimiz kısa geleneksel bölgesidir) yerin 50m kadar solundan, otlu, ağaçlı kayalık kulvarlardan başlıyor (III, III+) ve kuzeydoğu sırtının üzerine çıkılıyor. Sırt uzunca süre keskin kayalardan kolayca devam ediyor (II) ve ardından ulaşılan dikey duvar pasajı sağ tarafta  gölgeli bir kaya kulvar-çatlağı ile geçiliyor (IV+, V- gibi, 45m, son kısmında eski paslı sikke var). Bu etabın ardından uzunca bir süre, genelde sırtın sol tarafından geçişlerle (II, bazen III+) tırmanılıyor. Sırtın daralıp dikelerek  ağaçlı bir duvara dayandığı yerde sağda (kuzey tarafa)  önce bir travers ve ardından kısa, yosunlu bir baca-çatlak-köşe ile (IV+ 40m) üstte  yine sırt hattında kolay etaplara varılıyor, duvarı  sol tarafta, doğu yüzü bölen büyük, ağaçlı teras hizasına dek uzun süre kolay etaplar ile devam ediliyor (II, bazen III). Büyük teras hizasında, sırtı kesen duvar etabı bacamsı köşe-çatlak olan   dikçe pasaj ile (IV+ gibi, 50m) geçiliyor ve  yukarıda daha kolay, kulvarlı kaya  etapları  (III+, 150m) ile dağın kayalık, yatık omzuna çıkılıyor.

Bu rota için ağır olmayan,  normal seçim  bir geleneksel malzeme seti- mesela  6-7 parçalı standart set telli takoz ve 4-5  parça friend, bol miktarda uzun perlonbant (60, 120 ve 240cm  iyidir)  fazlasıyla yeterli olacaktır. Rota normal vibram tabanlı dağ botlarıyla rahatlıkla tırmanılıyor. Tavsiyem, 60 metrelik çift ip kullanmanız yönündedir.  Çift ip tırmanıştan çok, özellikle iple inişte önemli; her etabı tek seferde 60m inebilmek avantajlı  ve hızlı oluyor. İnişte bırakmak için yardımcı ip, perlonbant vb sarf malzemesi eksik etmeyin derim… Sikke filan götürmek gereksiz, zaten rotada her yerde iri ağaçlar, taş babalar ve kumsaatleri var ve emniyet sıkıntısı bence yok.  

İşte böyle.  Sivridağ’da manzaralı bir dağ macerası yapalım derseniz eğer, kuzeydoğu sırtı sizi bekliyor..