ERZURUM-UZUNDERE- ‘ALTINÇANAK’ DONMUŞ ŞELALESİ TIRMANIŞI

(Fotoğraflar: Tunç Fındık, Tafa, Drone görüntüleri: Musa Han)

Uzundere’de tam bir dinlenme günü ardından, bu sefer hedefimiz ‘Altınçanak’ donmuş şelalesi. Altınçanak adı köylülerin bildiği yerel ad ve aşağıdaki köyün eski adı da bu.  İlk çıkışını 2018 yılında Anna Torretta’nın yaptığı, muazzam gözüken bu dağ buz rotasının sonunda  dikey ve uzun sayılır bir buz duvarı var. Gerçekten de Türkiye’deki en uzun donmuş şelale rotalarından birisi budur (zaten uzun rotaların hepsi Uzundere’de!). Kuzeybatı bakışlı  ve 300 metre kadar uzunluktaki rota bazen dik kar-buz kulvarı, bazen de etap etap donmuş şelale perdeleri halinde ve son kısmında dikeylikten ödün vermeden devamlılık arzediyor, Wİ5 zorluk derecesine sahip. Şelale muhteşem bir ortamda, vahşi bir dağ içi konumda ve bir buz tırmanıcısının isteyebileceği herşeye sahip: diklik, boşluk, konum, buz kalitesi, görsellik.. Buz kalitesi, bu rotada da çok iyiydi.

Böylece, gri ve inceden puslu  bir 19 şubat sabahı, kirazlı Yaylaya araçla varış ardından rotanın tabanına doğru, önceki günlerde İranlı arkadaşların açtığı izden, yine de bata çıka ilerliyoruz. Yaklaşık bir buçuk saat çaba ardından artık boğaz daha fazla ilerlemeye el vermiyor, ya kayalık sırtlar ya da boğazın içindeki kısa donmuş şelaleler yolu kesiyor. Bu rotaya biz kabaca sol taraf sırtlardan yanaştık, aslında boğazın içinden, tabanından da girilebilir ancak bu durumda geniş kar kulvarını kapatan ardarda iki adet kısa, yaklaşık 8-10 metrelik buz duvarını geçmek için ip aç-topla yapmak gerekiyor.

Bu arada, potansiyel olarak bu kulvarların tümü yukarıdan ve yanlardan ciddi çığ riski içeriyor, bu sefer koşullar uygundu ama taze yağış veya ağır kış koşulları ardından bu zemin oldukça risk içerebilir. Unutmamak gerekiyor ki, dağın üst kısmındaki büyük kar çanaklarının tümünün ‘atık borusu’ da bu şelalelerin olduğu kulvarlar.

Velhasıl, biz kulvarın gerçekten dikleşip engebeli hal aldığı yere dek en hızlı ve etkin tarzda, yayladan yaklaşık 200 veya 250m irtifa alarak vardık ve bu noktadan sonra tırmanış başladı.

1.ip: Kısa birkaç step dikçe buz pasajı ardından kar yamacı ve daha uzun, tutarlı bir dik buz pasaj ile, ardından kar-buz kulvarı ile (35-40 derece eğim), sağdaki büyük kaya duvarı tabanında dikleşen buz pasajı altında istasyon, etabın son kısmını hareketli emniyet ile devam ettik, Wİ 2-3, 80m

2.ip: Kısa bir dik buz geçişi ardından yine görece yatık kar alanı (35 derece eğim) ve bunun sol üstündeki kayalar altında buzda istasyon, Wİ3 30m

3.ip: Önce kar-buz kulvarı (40 derece eğim) ve ardından dikleşen buz duvarı ile, ilk büyük buz perdesi tabanında istasyon, Wİ3 60m

4.ip: Dikey şahane buz borusu sol tarafındaki oluğumsu yapıdan tırmanılıyor (Wİ4) ve devamında kısa dik buz geçişleri ile varılan, ana buz duvarı (headwall) tabanına 30m kadar kar-buz (40-45 derece eğim), buz duvarı girişinde istasyon, Wİ4 60m

5.ip: Kilit pasaj! Muhteşem ve göründüğünden zor ve devamlı, geniş bir perde şeklindeki buz duvarı, son kısımdaki daralan boru-perde tabanında istasyon, Wİ5 35m (bu ve 6. ip boyu tek etapta çıkılabilir, ama o zaman daha çok buz vidası gerekebiliyor)

6.ip: Kilit pasajın devamı. Daralan ve girişinde temizlik gerektiren sarkıtlar ardından dikey, temiz yüzeye sahip perde-boru, sonda yattığı yere dek tırmanılıyor, iyi bir buz setinde istasyon, Wİ5 16m kadar.

İnişi 5 adet abalakov ile, 60ar metrelik inişlerle hallettik. Tabii ki bu tür bir tırmanışta en az 60 metrelik çift ip, ve mutlaka DRY türden ip, kullanmak önemli. Bu tırmanışta 16 adet buz vidası kullandık. Tırmanış toplamda 2.5 saat kadar sürdü, inişi daha zahmetliydi!

İşte böyle! ‘Altınçanak’ şahane bir rota, tekrar tırmanmak muhteşem olacak. Sanırım bu Kirazlı yaylanın uzun rotaları karakter olarak benzer: birkaç dikey zor pasaj ile bölünmüş, geneli daha kolay buz pasajları içeren uzun dağ şelaleleri. Tadı damağımızda kaldı doğrusu! Sevgili dost Tafaya bu güzel günler için ve de Musa Han kardeşimize de desteği, yardımı ve muhteşem drone görüntüleri için sonsuz teşekkürler.. Yine geliriz umarım…

One of the longest icefalls in Turkey (and having said that, anywhere in the world) the altınçanak icefall is almost 300m long, 5 to 6 rope lengths, grade Wİ5. Being a mountain icefall route, the route faces northwest and  offers beautiful  pillars of ice, as well as the other four long ice routes on the NW face of the Gullubagdat peak. The approach is not so complicated, but exercise caution for avalanche rsk under normal conditions. We climbed this route 19th feb 2024 with my bro Tafa. A very fine route, with good exposure, good ice quality and  length.