GÜRCİSTAN- TETNULDİ DAĞI (4858m) TIRMANIŞI

(Fotoğraflar: Tunç Fındık, Efecan Aytemiz, Bayram Çini)

Bir sefer daha Ushba!

30 temmuz-10 ağustos 2018 tarihleri arasında, partnerim Efecan Aytemiz ile beraber TDF’nin nazik desteği ile Gürcistan’daki Ushba Dağına (4711m) bir tırmanış denemesi gerçekleştirmeye çalıştık. Çalıştık diyorum, çünkü 10 gün boyunca devamlı surette ağır yağışlı (yağmurlu) devam eden iklim koşulları nedeniyle dağda hakkıyla bir tırmanış denemesi yapmaya fırsat olmadı. Kısaca, yağış altında ıslanarak bekleyişle geçen ortalama 10 gün ardından geri çekilmek zorunda kaldık.

Çift zirveli sarp Ushba Dağı  Svaneti bölgesinin en yüksek zirveleri arasında değildir ancak sanırım kesinlikle en tanınmış olanıdır. Çok adam öldürmüş (ve bunu sıklıkla yapmaya devam eden), kötü ve aşırı değişken havaya sahip tehlikeli bir dağ olan Ushba, Rusya Federasyonu-Gürcistan sınırında hassas bir konumdadır; bu nedenle tırmanış öncesi askeri sınır birliğinden resmi izinlerin alınması ve Mestia’daki kurtarma takımına da gidilecek rota hakkında bilgi verilmesi şarttır.

Bu denememizde, daha önce 2008 yazında 4400 metrelere kadar tırmanmış olduğumuz 4711 metrelik güney (ana) zirvesinin güneydoğusundaki 1800m uzunluk ve TD (Rus 5A veya 5B) derecesindeki Gabriel Khergiani 1937 rotasını tamamlamak istiyorduk. Bu rota esasen bir kaya tırmanış rotasıdır ve üst kısımlarındaki koşullar, dönemin hava durumuna bağlı olarak miks veya kaya tırmanışı arasında değişmektedir. Rota Ushba’nın güney zirvesine tırmanış için en mantıklı, objektif riski görece en az rotalardandır.

Rota tabanına 1400 metredeki Becho köyünden yaklaşılır ve 2900 metredeki ana kampa terkedilmiş Gul koyunden yürüyerek 3-4 saatte varılır. Buradan Guli buzulu batı yönde geçilerek dağın doğu yüzü tabanına 3100 metrelerde varılır ve 300 metrelik geniş bir kar kulvarı ile doğu yüzünün masif kayalık ve karışık yamacında tırmanışla (bazı miks etaplar geçilerek) 4200 metrede, omuzdaki bivak yerine çıkılır. Bu etapta bivak/kamp yükü taşınmaktadır. Bu yüksek kamptan nihai zirve yamaçlarını koruyan 100 metrelik dik granit kaya duvarı (2-4 ip boyu, V+, VI derece) tırmanılır. Bu etaplar genelde üst yamaçlardaki kar alanlarının erimesi nedeniyle buzlu veya çok ıslaktır. 2008 denememiz elverişsiz zemin koşulları nedeniyle bu kaya duvarının üst kısmına yakın yerlerde, 4400 metrelerde sonuçlanmıştı.

Yağış altında çayırlık ana kampa vardığımız bu seferimiz, Guli buzulunun doğusunda kalan 3500 metrelik kolay bir kayalık zirveye aklimatizasyon çıkışı ile başladı, bu zirveden sonra korkunç bir yağışta sıçan gibi ıslanarak ana kampımıza döndük.  O gün ‘batık bir denizaltıyı tahliye etme çabaları’ kadar ıslak ve sulu geçti.  Takiben bir hafta daha devam eden yağışın bitmesini bekledik.  Ardından yarı-açık başlayan ama devamında kötü hava getiren bulutlu bir günde Ushba’ya girdik. Fakat aşırı ıslak ve çamurlu zeminin tırmanışa uygunsuzluğu ve ciddi taş düşmesi riski nedeniyle tırmanışımızı devam ettirmeme kararı aldık ve 3700 metrelerden geri indik. Elverişsiz hava durumu biz Mestia’ya indiğimizde de sürdü ve TDF Tetnuldi kafilesinin geldiği 10 ağustos günü ve ardından bir süre daha devam etti. Bu noktada Ushba tırmanışı mevzusunu noktalayarak TDF ekibiyle beraber Tetnuldi Dağı tırmanışına yöneldik.

Tetnuldi dağı 4858 metrelik irtifası (bazı kaynaklarda 4974m olarak geçmektedir) ve harika piramit şekli ile buzdan bir zirvedir; bölgenin en belirgin dağlarındandır. TDF ekibi olarak bu dağın (Rus 2B zorluğundaki) güneybatı sırtı rotasını tırmandık.  Ana Kafkasya silsilesinin en çok 5000 metrelik zirve içeren kısmı olan  Bezengi bölgesinin  batı ucunda bulunan dağın ilk çıkışı 1887 yılında D.W. Freshfield, M. von Dechy ve F. Devouassoud tarafından yapılmıştır.  Teknik olarak zor olmamasına karşın kar ve buzda bazen oldukça boşluklu etaplar sunan, alt kısmında ipli buzul geçişi gerektiren ve zirve sırtlarında emniyeti bazen sıkıntılı olabilen, gerçekten güzel ve zevkli standart rotaya sahip olan Tetnuldi dağı, Mestia’ya yakınlığı ve ulaşılabilirliği sayesinde dağcılar arasında oldukça popüler bir hedef durumundadır. Zaten biz oradayken her ülkeden onlarca dağcının  tırmanış amaçlı olarak gelmesi de bunun sonucuydu.

Tetnuldi dağına yaklaşım, 2600 metrelerdeki Tetnuldi Kayak Merkezi’ne Mestia’dan 50 dakika kadar arazi aracı yolculuğu ile başlar. Buradan doğu yönde uzanan inişli çıkışlı bir patika ile (2-3 saat sürede) 3050 metredeki 1.kampa varılır, burası otluk ve içinden dere akan, morenin tabanındaki bir düzlüktür. Ardından doğu yöne doğru kayalık, taşlı, patikasız arazide yükselişle bir kaya (erken mevsimde 25-35 derece eğimli kar) kulvarı çıkılarak (kuruyken çarşaklı bir patika var) 3400 metredeki ‘Amarantov Bivak’ olarak bilinen bele varılır; kuzeye uzanan kayalık, kolay kulvar-oluk ile 3750 metredeki, geniş Kasebi buzulunun başladığı yerde bulunan buzul gölü kıyısındaki 2.kampa varılır (toplam 3-4 saat). Tırmanış buradan başlamaktadır; Kasebi Buzulu Tetnuldi dağının güneybatısında soldan sağa uzanan belirgin buzul rampasına doğru geçilir (çatlaklar var). Buzul rampasına girmek için kayalık etabın tabanından en soluna yükselinir (40-45 derece kar-buz) ve rampa üzerine çıkılınca sağ tarafa doğru 20-30 derece eğim ile, arasıra derin ve geniş çatlaklar geçilerek, dik bir 100 metrelik kar buz etabı ile (45 derece eğim) orijinalinde 3.kampın olduğu 4300 metredeki bele varılır. Dağın güneybatı sırtı bu belden başlar, önce kayalık, dikleşen ve bazen boşluklu hamle veren kaya sırtı (II derece) ile devamında zirveye dek 35-50 derece arası eğimlerde kar ve buz tırmanılır; bu etaplarda batı taraftaki geniş kornişler tehlikeli olabiliyor. 4700 metrelerde dağın batı duvarı ve doğu yamacı arasındaki dik, 50m kadar uzunlukta bir kar-buz sırtı kilit etaptır (ekipler bu kısmı genelde sabit hat kurarak, emniyetle geçtiler). Tetnuldi’nin 4858 metredeki zirvesi uzunca bir kar-buz kubbesidir ve  batıda Elbrus dağı (5642m) ve doğuda Shkhara silsilesi (5198m) ile  gayet etkileyici bir Kafkasya manzarasına sahiptir. İniş, ilerleyen saatlerde günün ısısı nedeniyle ıslanan kar-buz yamacında kayma riski / kramponların kar toplaması ve çatlaklardaki gevşeyen kar köprüleri nedeniyle riskli olabilmektedir. Bu tırmanışta bizden bir gün önce zirveye ulaşan rehberli bir Gürcü-Ukrayna ekibinin rotadaki izleri açmış olmasının çok büyük bir avantaj olduğu muhakkaktır.

TDF ekibi olarak elimizdeki sınırlı zamanda 1.kampta tam bir gün kötü hava koşullarının geçmesini beklememiz gerekti ve bu da tırmanış programımızı değiştirmemizi gerektirdi, ancak devamında gerçekten iyi hava koşulları geldi ve bu şekilde zirveye çıkıldı.

Tetnuldi Dağı tırmanışında toplam 13 kişi olan TDF ekibinden 10 kişi zirveye ulaştı. Ekip listemiz şöyleydi: Metin Helimoğlu (Federasyon Temsilcisi), Tunç Fındık (Teknik Direktör), Murat Köksal Sonbay (Koordinasyon Sorumlusu), Prof. Dr. Serdar Topaloğlu (Kafile Doktoru), Efecan Aytemiz, Mustafa Mercanlı, Murat Canlı, Sedat Karacay, Nilgün Taşkın, Samet Yazıcı, Cem Şişman, Enes Berk Kargı, Bayram Çini. Sevgili sporcu dostlarımı tebrik ediyorum ve  daha yüksek dağlara  güvenli çıkışlar diliyorum.

Partnerim Efecan Aytemiz ile beraber, Ushba tırmanışımızı destekleyen Türkiye Dağcılık Federasyonu’na bir sefer daha çok  teşekkür ederiz. Zirve olsun olmasın, Federasyonumuzun ardımızda olduğunu ve bizi desteklediğini bilmek  bizim açımızdan son derece önemliydi. Ayrıca Montis Turizm’den dostlarımız  Ercan Selim Kolbakır ve Gökhan Hısarcıklılar’ın  Mestia bölgesindeki  tüm turizm  deneyimlerini (uçuş, transfer, konaklama, kontaklar) bizimle paylaşmaları ve lojistik konusundaki yardımları sayesinde bu gezi daha kolay hale geldi,  onlara da tüm yardımları için  gönülden teşekkür ederiz.

At end of July 2018, with my old friend Efecan Aytemiz we wanted to attempt the famous Mt. Ushba (4711m) of Caucasus (ın Georgia, Svanetia) but due to a long spell of bad weather we could not succeed. Indeed, we could not even attempt the climb  because of the continuous rain.. Anyway, after this 10 day period at the first week of August, a group of 13 alpinists from Turkish Alpine Club arrived to the town of Mestia where we met and as planned, we climbed the loveliest, most beautiful mountain in this area, the 4858m high Mt. Tetnuldi. This is a snow-ice climb on a beautiful cone shaped sharp peak with excellent exposure and views.  First day we arrived at camp 1 at 3050m and waited there for a full day due to bad weather. Next day we climbed up to high camp at  3750m. The ascent is 1100m, 40-55 grade ice and snow, the last part being on a sharp and exposed ice arete. All in all, ‘the beautiful lady of Svanetia’ is a peak worth climbing the  fine exposure to Caucasian  views  from the top..