İTALYA-VAL VARAITA DONMUŞ ŞELALE TIRMANIŞI

(Fotoğraflar: Tunç Fındık, Mustafa Kalaycı, Güçlü Özen)

Yine benim açımdan klasikleşen bir yurtdışı buz seferi; ardarda 3. yıl  olmak üzere, bir sefer daha İtalya’nın kuzeybatısında, neredeyse Fransa sınırındaki Varaita vadisinde, kısa süreliğine olsa da buz tırmanmak şansı bulduk, 3-9 şubat 2020 tarihleri arasında. Aylarca  önceden alınmış biletlerimizle ben, Tafa, Güçlü Özen dostumuz ve en son anda takıma eklenen Arda Türegün kardeş ile beraber, hızlı bir şekilde Milano’ya inip bir araç kiraladık ve ver elini Varaita (!). Evvet, İtalyan tırmanıcı dostum Gilberto Merlante ve Polonyalı kankamız Voyek Szeliga, yanlarındaki Polonyalı ekibe buz ve miks eğitimi verirken, biz de Varaita’nın artık tanıdıklaşan şelalelerinde tırmanacaktık. Ve yine çok tanıdık bir mekan, Pontechianale köyündeki Refuge Savigliano ve onun gardiyanı olan eski tırmanıcı Romeo İsaia ve ailesi.. Romeo 1977 ve civarındaki yıllarda  buralardaki şelalelerde (ilkel teknik ve malzemeyle) ilk çıkışları yapmış ve aslında İtalya’da donmuş şelale tırmanışının başlamasına katkıda bulunmuş isimlerden birisi. Bu esnada bu vadide sıkça karşılaştığımız artık yaşlı gözüken muhteşem bir diğer tırmanıcı olan Massimo Piras’tan da bahsetmek gerek; İtalya’nın buz tırmanışın temelindeki bir diğer isim.. Ayrıca bizim olduğumuz dönemde burada yapılan Petzl buz tırmanış festivalini düzenleyen, vadinin modern zaman tırmanıcısı ve dağ rehberi Alberto Fantone ile denk gelmek de güzel bir tesadüf oldu.

Neyse uzun sözün kısası, bir Varaita seferi daha başladı ancak geçen haftaların iyi koşullarını bozan lodos daha  yeni geçmişti ve geçen yıllarda iyi durumda olan çoğu şelale bozulmuş durumdaydı. Yine de 100’den çok donmuş şelaleye sahip olan bu boğazda tırmanacak birşey bulmak, ne mutlu ki  daima mümkün. Biz de, ardarda günlerde şu aşağıdaki şelalelerde tırmandık:

1- ‘Berro’ (wi3 100m) çok popüler bir rota, aslında 30-40 metrelik kısmı dik ve eğlenceli, farklı zorluklarda ve uzunluklarda  buz tırmanışı veriyor, gerisi -üst kısmı- buzlu bir kulvar niteliğinde. Tepesindeki ağaçlarda iniş istasyonları var. Rota tabanına Chianale köyünden 30 dakika ve 200m irtifa alımı ile varılıyor.

2- ‘Raggio di Sole’ (wi5 80m) yapay olarak yönlendirilen su ile (Massimo Piras’ın eseri!) dondurulmuş bir rota; çok popüler değil ama bu yıl iyi durumdaydı. Bu şelale dik ve zorca etaplara sahip,  ortasında ve tepesindeki çam ağaçlarında iniş istasyonları var.. Rota tabanına Chianale köyünden 30 dakika ve 200m irtifa alımı ile varılıyor. Bu rota ‘Berro’nun sol tarafında.

3- ‘Salto dei Pachidermi’ (wi4 210m) popüler bir klasik, bir dağ kulvar- şelale rotası. Çok ip boylu  bir rota, ideal olarak  4 ip boyunda çıkılıyor ve iki adet dikey buz duvarına sahip; zaten dereceyi de bunlar veriyor. Rotanın büyük kısmı 55-65 derece kar-buz kulvarı. İnişler aynı rotadan, hep kayada boltlu/zincirli/ iniş halkalı istasyonlardan, gerçi en sağdan orman içinden yürüyerek  tabana geri iniş mümkün.. Rota tabanına Chianale köyünden ortalama 1.5 saat  ve 250m kadar  irtifa alımı ile varılıyor; kuzeye bakan yüzü bölen Y’nin sol kolu bu rotadır- her iki rotanın (Pachidermi ve Valeria)  girişi ortak; Kulvar ağzında 10m’lik bir buz duvarı.

4- ‘Valeria’ (wi3 140m) yine popüler bir uzun klasik, bir adet 60m’lik buz duvarı içeriyor, gerisi yine 55-65 derece kar-buz kulvarı. İnişler hep kayada boltlu/zincirli/ iniş halkalı istasyonlardan ancak  sağdan, orman içinden yürüyerek tabana iniş de mümkün.. Rota tabanına Chianale köyünden ortalama 1.5 saat  ve 250m kadar irtifa alımı ile varılıyor; kuzeye bakan yüzü bölen Y’nin sağ kolu bu rotadır.

Tüm bu yukarıda saydığım rotalar yukarılardaki geniş dağ çanaklarından  gelebilecek büyük çığlara açık ve rehberde 4. ve 5. derece çığ riski verilmiş, yani  taze kar yağışı ardından bunlarda  tırmanmamak lazım.. 60 metre çift ip (inişi iple yapacaksanız ve/veya istasyonlara ulaşmak istiyorsanız)  zorunlu!

Bu haftanın sonunda, en  son gün başka bir boğazda tabanına 1.5 saat yürüdük, bir diğer 300m’lik buz rotası için ancak bizden önce davranan kalabalık bir rehberli ekip nedeniyle rotayı tehlikeli bularak girmedik… Alpler böyle işte!

Bölgede donmuş şelale tırmanışı için daha fazla bilgi için şu yazılı kaynakları incelemenizi öneririm:

1- ‘CASCATE’ Gianfranco Gibaudo’nun yazdığı, İtalyanca dilindeki genel buz tırmanış rehberi kitap; kuzeybatı İtalya’da Tanaro, Vermenagna, Gesso, Stura, Varaita, Po, Chisone ve Pellice boğazlarında buz tırmanışı rotaları hakkında, eski de olsa detaylı bilgi veriyor, çevre dağlardaki alpin buz rotaları dahil.

2- ‘CRİSTALLI DEL SUD’  Alberto Fantone’nin sadece  Varaita vadisi donmuş şelale rotaları hakkındaki, yine İtalyanca dilinde olan  modern kitabı.

Kısa zamanımızın en sonunda hep beraber Torino yakınındaki Rocca di Sbarua tırmanış bölgesinde bir kaya duvarı çıkmaya karar verdik ve Varaita’yı böylece – bu yıllık- terkettik. Kayadaki tırmanışımız başka bir hikayenin konusudur…