KIRGIZİSTAN-ALAARCHA DAĞLARI YENİ GELENEKSEL KAYA DUVAR ROTALARI

(Fotoğraflar: Tunç Fındık, Zorbey Aktuyun)

Bu sonbahar, 28 ağustos- 8 eylül 2023 tarihlerinde sevgili dost Zorbey Aktuyun ile beraber  Kırgizistan’ın Tien Shan (Tanrı) dağlarındaki Alaarcha  dağlarına tırmanmaya gittik. Alaarcha, bilindiği üzere 5000 metre sınırı altında kalan birçok alpin zirveye sahip, buz ve kaya açısından muhteşem bir tırmanış bölgesi, ve lojistik olarak çok uygun bir konumda. Biz de bu erken sonbaharın  dengesiz havasında kısa sürede ve değişken  hava şartlarında  mümkün olduğunca eğlenceli kaya tırmanış rotaları tırmandık ve bir de alpin tırmanış yapmayı başardık. Öncelikle bu sefere  destek veren Zirve Dağcılık kulübümüze ve Lions Türkiye’ye gönülden teşekkürler. 

Bishkek şehrinden ulaştığımız Alaarcha milli parkında, ana kamp olarak 3300 metredeki Ratseka Dağevini  yanına kampımızı kurduk ve ilk gün, yakındaki bir rotada granitte tırmanışa alışmak için kısa bir rota çıktık.

İsimsiz Kaya Kulesi  (3450m civarı) güney duvarı (Ratsek dağevinin kuzeyinde) 30 ağustos 2023, 100m, max VII- derece geleneksel/boltlu karışık rota. Bu rotaya dağevinden 100m kadar irtifa alımı ve yarım saat trekle varılıyor. Rota, bu şahane granit duvarı duvarı tam ortadan bölen belirgin bir köşe çatlak hattıdır. İlk ip boyu granitte köşeler ve yüzlerde boşluklu ama zor olmayan  bir ip boyu, ufak bir çanakta iki  boltlu istasyona varıyor IV4, V derece 35m. İkinci ip boyunda muhteşem köşe çatlak, sınırlı ara emniyetle  sonuna dek tırmanılıyor (kilit pasajda boltlar var) ve boltlu istasyonun olduğu negatif geçilierek  yukarıda bir sette geleneksel istasyon, zor pasaj, VII- 40m. Üçüncü ip boyu kısa dik pasaj ile (V derece)  sırttaki kaya çentiğine varıyor (2 boltlu istasyon var) V,  20m . Dördüncü ve kısa ip boyu bu istasyondan  çentiğin  sağ sırtta tırmanışla devam ediyor ve nihai zirve kulesinde dik, boşluklu pasaj ile (ara emniyet kıt, V) zirve kulesine çıkılıyor V, 17m. Burada kaya kompakt olduğu için istasyon kuramadım ve çentiğe dek serbest geri tırmanışla inmem gerekti (V). İniş boltlu istasyonlardan 3 seferde zemine, süre toplam 1.5 saat kadar. Süper kayada, dik ve zevkli bir tırmanış.

Ardından 3 günlük bir dağ seferi ile 4750 metrelik Skriabina zirvesine berbat bir rüzgar fırtınasında  tırmandık, bu bambaşka (ama önemli olmayan) bir hikaye elbette. Devamındaki günlerde gelen  sıkı bir fırtına ve kar yağışı ardından,  kalan görece iyi havadaki günlerimizde sağda solda bir kısmı muhteşem olan  tek ip boylu kısa geleneksel kaya rotaları  çıkmanın yanısıra,  iki farklı kaya kulesinin ilk çıkışını yaparak, bunlarda  iki yeni  kaya rotası açtık.

‘ROCK TOWER’  (3750m civarı) ilk çıkış, güney duvarı, ‘Black Rebel Turkish Tea Club’ rotası ilk çıkışı,  5 eylül 2023,  185m 5 ip boyu uzunlukta, max VII+/VIII- derece zorlukta geleneksel kaya tırmanışı. Bu tırmanış Uchiteli zirvesinin (4500m) güney tarafındaki birçok ayrık kaya kulesinden en tabandakilerden biridir. Ratsek dağevinden buzul gölüne giden belirgin patika boyunca bu kule tabanına 45-50 dakikada varılıyor, kısaca yaklaşım oldukça kolay. Rota, ‘Rock Tower’ adını verdiğimiz belirgin granit kulenin güney duvarındadır ve oldukça net bir hattır.

1.ip: alt yüzün giderek dikleşen çürük parçalı yüzeyindedir ve dar bir set ardından, slablar arasında sığ bir sette istasyon (III+, IV 38m).

2.ip: şahane, sağlam yapıda, oluklu ve dikey bir duvarda tırmanıştır, ara emniyet aralıklı ama iyidir, sağ üstte kalan kulenin (1.kule/kızıl kule) solundaki iri bloğun tabanındaki eğik sette istasyon (VI+ 37m).

3.ip: kilit ip boyudur; bloğun sol tarafı zor başlayan çatlak ile girilir, devamında yüzü dik bölen  çok zor köşe-çatlak duvar tırmanılır (VII+, ara emniyet çok sınırlı ve zor, çünkü çatlak çoklukla kapalı). Bu zor pasaj ardından varılan kulenin kellesi tabanında (2.kule/sarı kule) yüzü sağlı dik bölen  negatif offwidthvari zor çatlak tırmanılır (VIII+/VIII-, ara emniyet aralıklı) ve devamı zor dışa iten  köşe ile (VI+, ara emniyet yok gibi) kulenin zirvesine çıkılır, baba istasyonu (VII+, VIII- 35m).

4.ip: harika bir sırt/mahmuz hattıdır, sağlam kayada ve iyi ama aralıklı  ara emniyetlerle  neredeyse  tam ip boyunca, kısa zor geçişlerle tırmanılır ve zirve kulesi tabanında kovukta istasyon (V+ 55m)

5.ip: kısa bir ip boyu, zirve kulesinde seçenek olarak sağ daha kolay bacaya girmek yerine, tepedeki sarı duvarın soluna uzanan duvara giriliyor, 4m kadar hafif alçalışla sol geçiş ve zor dik pasaj ile (ara emniyet sınırlı) duvar zirve kulesi tepesine dek doğrudan tırmanılıyor, zirve kulesinde babada istasyon (2 adet mor ip halkası bıraktık) (VII 20m)

Tırmanışı 4 saat kadar süren bu  rotadan iniş, zirvede mükemmel babadan  15m kadar ip inişi ile varılan sağ taşlık setten, 30m kadar sağa geçişle, kolay kayalardan (II) sağ büyük çarşağa iniliyor ve rota tabanına yarım saatten az sürede iniliyor. Yorum olarak, süper kayada zevkli ve boşluklu, müthiş manzaralı, kısa bir kaya tırmanış rotası, iniş kolay, yaklaşım sorunsuz, emniyet genelde oldukça iyi ve kaya genel olarak sağlam, tutarlı yapıda. Zor pasajlar için seçenek olarak daha kolay  alternatifler mevcut.. Harika güneşli, muhteşem manzaralı gün keyfimizi daha da arttırdı dersem doğru olur. Kısaca, bu tavsiye edilir yeni bir hat oldu. Ve elbette Zorbey’in zor pasajlardaki hakimiyeti ile sorunsuzca gerçekleşmiş bir hat..

Daha sonraki gün, ‘Rock Tower’in solunda kalan ayrık, daha küçük kuleyi tırmandık.

‘PİKA TOWER’ (3650m civarı) ilk çıkış, güney duvarı, ‘Rotten Teeth’  (yani ‘çürük diş’) rotası ilk çıkışı,  6 eylül 2023,  90m 2 ip boyu uzunlukta, max VII derece zorlukta geleneksel kaya tırmanışı. Bu tırmanış Uchiteli zirvesinin (4500m) güney tarafındaki birçok ayrık kaya kulesinden en tabandakilerden biridir. Ratsek dağevinden buzul gölüne giden belirgin patika boyunca bu kule tabanına 1 saatte varılıyor, kısaca yaklaşım yine oldukça kolay. Bu kule, ‘Rock Tower’ adını verdiğimiz belirgin granit kulenin hemen solundadır ve güney duvarındaki hattımız oldukça net bir rotadır, rota duvarın ortasının  sol tarafındadır.

1.ip: Tırmanış, duvarın solu hizasında  giderek dikleşen,  birçok boynuz ve kenar içeren  ancak aynı zamanda biraz çürük kayalı  ve boş ses veren kulecikler arasından başlar ve devam eder, ara emniyet aralıklı ve sınırlıdır (ilk kısımda boynuzda mor ip var).  Devamında  sola uzan köşe-çatlak- açık baca yapısı ile devam edilir (bunun  girişinde boynuzda mor ip var) ve varılan iyi sette, dikleşen duvar tabanında istasyon (istasyonda 2 metre aralıklı 2 sikke bıraktık) (V 35m)

2.ip: Kilit ip boyu! Dik ile negatif arası uzan dikey doğrultuda çatlaklarla başlanıyor, ara emniyet aralıklı, çürüklük var. Devamında varılan  negatif offwidth çatlakta (VII, ara emniyet sınırlı, bir boynuzda kırmızı yardımcı ip var)  zor geçişle varılan  ayaksız sağlı rampaya girilir (çok çürük) ve  devamında kolaylaşan ancak çürük  baca-çatlak oluk ile zirve kulesine varılır. Kulenin ön yüzünde  çürük pasaj ile kulenin ucuna çıkılır (babada mor yardımcı ip var) (VII 55m)

Tırmanışı 2 saat kadar süren bu  rotadan iniş, 20m kadar serbest basit kaya tırmanışı  (III) ardından sağ arkadaki taşlı yamaçtan kolaylıkla yapılıyor. Yorum olarak, geneli insanı bazen huzursuz edecek kadar çürük kayada (adı üzerinde, çürük bir diş!), boşluklu, kısa bir kaya tırmanış rotası, inişi kolay, yaklaşımı sorunsuz, emniyet genelde oldukça sınırlı ve uğraştırıcı ve de kaya genel olarak, önceki günün rotasına kıyasla oldukça kötü kalitede denilebilir. Gri bir günde içe işler rüzgarlı ve soğuk, güneşsiz şartlar nedeniyle daha da tatsız hale gelen bir rota oldu, çok da tavsiye edilmez! 

İşte böyle… Alaarcha  bu seferlik bize bunu verdi,  gelecek sefere kısmet başka rotalara! Teşekkür dostum Zorbey,  kayalarda yakında yine buluşmak üzere!